نقد غلوانگاری باور شیعه به عصمت اهل‌بیت علیهم السلام از سوی سلفیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکترای کلام اسلامی دانشگاه قم

چکیده

قدر مشترک تعاریف مذاهب گوناگون این است که غلو به معنای تجاوز از حد شرعی در مدح یا ذم دیگری است و به واسطۀ این تعریف، سلفیان شیعه را به جهت اعتقاد به عصمت اهل‌بیت علیهم السلام متجاوز از حدود شرع و غالی می‌خوانند؛ حال‌‌‌‌آنکه در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و بر پایۀ داده‌های کتابخانه‌‌‌‌ای سعی می‌شود اثبات ‌گردد قرآن و سنت بیانگر مشروع بودن چنین اعتقادی است؛ برای نمونه آیۀ تطهیر و آیۀ مشهور به اولی‌‌‌‌الامر و احادیثی که ذیل این آیات در منابع معتبر روایی اهل‌‌‌‌سنت و کتب مورد اعتماد سلفیان قید شده،حاکی از این مسئله است. بنابراین اصل اعتقاد شیعه در بحث عصمت، متکی به منابع شرع مقدس اسلام است و موضوعاً از عنوان غلو خارج می‌‌‌‌شود؛ اما در بحث مصداق معصوم باید ادلۀ منکران و مثبتان در این خصوص بررسی شود و بر فرض که شیعه در تعیین مصداق به اشتباه رفته باشد، این مسئله نمی‌تواند سبب غلو شیعه باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Criticism of the Shi’ah belief in the infallibility of the Ahl al-Bayt (peace be upon them) by the Salafis

نویسنده [English]

  • Mustafa Vertabi Kashanian
PhD student in Islamic theology, Qom University
چکیده [English]

The common denominator of the definitions of different sects is that exaggeration means exceeding the shari'ah limit in praise or vilification, and through this definition, the Shi’ah are called transgressors by the Salafis for believing in the infallibility of the Ahl al-Bayt (AS). However, in this article, a descriptive-analytical method based on library data tries to prove that the Qur'an and Sunnah indicate the legitimacy of such a belief. As an example, the verse of purification and the famous verse known as the Ulul Amr verse, and the hadiths that are mentioned below these verses in the authentic sources of Sunni narration and books trusted by the Salafis, indicate this issue. Therefore, the principle of Shi’ah belief in the discussion of infallibility is based on the sources of the holy shari'ah of Islam and the subject is removed from the title of exaggeration, but in the discussion of infallible example, the arguments of the deniers and the affirmers in this regard should be examined. This issue cannot be the basis of making the Shi’ah exaggerators.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Accusation of exaggeration
  • infallibility of Ahl al-Bayt
  • Salafis
  • purification verse
  • verse of Ulul Amr
قرآن کریم.
آلوسى، نعمان بن محمود (1401ق). جلاء العینین فى محاکمة الأحمدین، مطبعة المدنى.
ابن‌‌تیمیه، احمد (1419ق) «الف». اقتضاء الصراط المستقیم لمخالفة أصحاب الجحیم، تحقیق ناصر عبدالکریم العقل، بی‌‌جا، دار عالم الکتب، بیروت.
ـــــــــــــ (1419ق) «ب». الجواب الصحیح لمن بدل دین المسیح، تحقیق: علی بن حسن، عبدالعزیز بن ابراهیم، حمدان بن محمد، عربستان، دار العاصمه.
ـــــــــــــ (1426ق). مختصر منهاج السنه، صنعا، یمن، دار الصدیق.
ـــــــــــــ (1418ق). المستدرک على مجموع فتاوى، جمع و ترتیب محمد بن عبدالرحمن بن قاسم، بی‌جا، بی‌نا.
ـــــــــــــ (1423ق). الرد على الأخنائى قاضى المالکیة، تحقیق الدانى بن منیر آل‌زهوى، بیروت، المکتبة العصریه.
ابن‌‌عبدالوهاب، سلیمان بن عبدالله بن محمد (1423ق). تیسیر العزیز الحمید فى شرح کتاب التوحید الذى هو حق الله على العبید، بیروت، المکتب الاسلامى.
ابن‌عثیمین، محمد بن صالح (1413ق). مجموع فتاوى و رسائل فضیلة الشیخ محمد بن صالح العثیمین، جمع و ترتیب فهد بن ناصر بن ابراهیم السلیمان، بی‌جا، دار الوطن.
ابن‌عربشاه، ابراهیم بن محمد (بی‌تا). الأطول شرح تلخیص مفتاح العلوم، بیروت، دار الکتب العلمیه.
ابن‌کثیر دمشقى، اسماعیل (1420ق). تفسیر القرآن العظیم، تحقیق سامى بن محمد سلامة، بی‌جا، دار طیبة للنشر والتوزیع.
اسلامبولی، سامر (2000م). تحریر العقل من النقل، دمشق، بی‌نا.
انصاری، محمدعلی (1382). اهل البیت‰، امامتهم حیاتهم، قم، مجمع الفکر الاسلامی.
بسوی، یعقوب بن سفیان (1401ق). المعرفه و التاریخ، محقق: اکرم ضیاء العمری، بیروت، مؤسسة الرساله.
بغوى، حسین بن مسعود (1420ق). معالم التنزیل فى تفسیر القرآن، تحقیق عبدالرزاق المهدى، بیروت، دار إحیاء التراث العربى.
بن‌باز، عبدالعزیز بن عبدالله (بی‌تا). مجموع فتاوى، زیر نظر محمد بن سعد الشویعر، عربستان، موقع الرئاسة العامة للبحوث العلمیه.
بیضاوى، عبد الله بن عمر (1418ق). أنوار التنزیل وأسرار التأویل، تحقیق محمد عبدالرحمن المرعشى، بیروت، دار إحیاء التراث العربى.
حاکم نیشابورى، محمد (1411ق). المستدرک على الصحیحین، تعلیق محمد بن أحمد ذهبى، تحقیق مصطفى عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه.
حسینى میلانی، سیدعلی (1394). عصمت از منظر فریقین شیعه و اهل‌سنت، قم، انتشارات الحقایق.
حلی، الحسن بن یوسف (1365). الباب الحادی عشر، تهران، مؤسسۀ مطالعات اسلامی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (بی‌تا). المفردات فی غریب القرآن، تهران، المکتبة المرتضویه.
رشید رضا، محمد (1990م). تفسیر القرآن الحکیم (تفسیر المنار)، بى‌جا، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
زمخشری، محمود (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دار الکتب العربی.
سبحانی، جعفر (1428ق). محاضرات فی الالهیات، تلخیص علی ربانی گلپایگانی، قم، مؤسسۀ امام صادق†.
سکاکى، یوسف بن ابى‌بکر (بی‌تا). مفتاح العلوم، بیروت، دار الکتب العلمیه.
سیوطى، عبدالرحمن بن ابى‏بکر (1404ق). الدر المنثور فى التفسیر بالماثور، قم، کتابخانۀ عمومى حضرت آیت‌‌الله العظمى مرعشى نجفى.
شریف مرتضی، علی بن الحسین (1405ق). رسائل الشریف المرتضی، قم، دار الکتب.
شوکانى، محمد (1414ق). فتح القدیر، دمشق ـ بیروت، دار ابن‌کثیر و دار الکلم الطیب.
طبرى، محمد بن جریر (1420ق). جامع البیان فى تأویل القرآن، تحقیق أحمد محمد شاکر، بى‌جا، مؤسسة الرسالة.
عسقلانی، ابن‌حجر (1379). فتح البارى فی شرح صحیح البخارى، بیروت، دار المعرفة.
غفار، عبدالرسول (1415ق). شبهة الغلو عند الشیعه، بیروت، دار المحجة البیضا.
فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (1424ق). اللوامع الالهیه فی المباحث الکلامیه، قم، مجمع الکفر الاسلامی.
فخر رازى، محمد بن عمر (1420ق). مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربى.
کاردان، رضا (1388). امامت و عصمت امامان‰در قرآن، قم، مجمع جهانی اهل‌‌بیت‰.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الانوار، بیروت، مؤسسة الوفا.
محمدى بامیانى، غلامعلى (بی‌تا). دروس فى البلاغة (شرح مختصر المعانى للتفتازانى)، بیروت، مؤسسة البلاغ.
مقدسی، ضیاءالدین أبوعبدالله محمد بن عبدالواحد (بی‌تا). المنتقى من مسموعات مرو،
بی‌جا، بی‌نا، بارگزاری‌‌شده در سایت المکتبة الشامله به آدرس: http://shamela.ws/index.php/book/21635.
ناصر السعدی، عبدالرحمن (1414ق). التنبیهات اللطیفة فیما احتوت علیه الواسطیة من المباحث المنیفة، ریاض، دار الطیبه.
ناصر السعدی، عبدالرحمن (1420ق). تیسیر الکریم الرحمن فى تفسیر کلام المنان، محقق: عبدالرحمن بن معلا اللویحق، عربستان، مؤسسۀ الرسالة.
ـــــــــــــ (1421ق). القول السدید شرح کتاب التوحید، عربستان، وزارة الشئون الإسلامیة والأوقاف والدعوة والإرشاد.
نجفی خمینی، محمدجواد (1398). تفسیر آسان، تهران، انتشارات اسلامیه.